Thời gian chạy rà máy từ 500 - 2000 km tùy theo loại xe và nhà chế tạo. Mặc dù các chi tiết được gia công rất chính xác, bề mặt mài nhẵn bóng, nhưng thực tế trên bề mặt tiếp xúc của chúng vẫn có độ nhấp nhô nhất định. Khi tiếp xúc với nhau, những chỗ nhấp nhô sẽ tạo nên ma sát lớn, lực tác dụng càng lớn, phần nhấp nhô càng dễ bị hao mòn và gây tổn hại cho mặt ma sát. Vì vậy để các mặt ma sát rà khít lại với nhau, mòn từ từ trong điều kiện tải trọng tăng dần để có thể chịu được lực lớn sau này. Nói chung trong thời gian chạy rà máy nên chú ý các vấn đề sau đây:
1. Không chở nặng hay chạy nhanh:
Nếu chở nặng hay chạy nhanh, động cơ sẽ làm việc với công suất lớn. Vì vậy áp suất tác dụng lên ổ trục (bạc đạn) mặt ma sát rất lớn, dễ làm hư hại trạng thái rà khít các bề mặt làm việc. Trong 500 km đầu tiên tốc độ ở trong khoảng 30 - 45 km/h nên luôn luôn thay đổi số và chạy theo quán tính (vídụ: Số 1: tốc độ không quá 10 - 15 km/h, số 2: không 20 - i25 km/h, số 3: không quá 30 - 40 km/h).
2. Sử dụng dầu bôi trơn:
Trong quá trình chạy rà, ma sát ở các ổ trục, pít-tông, xylanh đều rất lớn nên nhiệt độ mặt ma sát rất cao, vì vậy nên dùng dầu nhờn có độ nhớt nhỏ hơn bình thường. Nhưng nhớt pha xăng xe 2 thì phải nhiều hơn bình thường một ít, thường tỉ lệ lúc này khoảng 1/16 - 1/20. Sau 500 km phải thay nhớt mới mặc dù nhớt cũ còn tốt, nhưng thật ra trong đó có cát, “mạt” nghiền nhỏ ở mặt ma sát tróc ra. Nên thay dầu bôi trơn lúc máy nóng để các mạt dễ theo nhớt ra ngoài.
3. Trong thời gian chạy rà:
Không nên chạy xe trên các đoạn đường xấu, nhiều ổ gà và độ dốc cao. Khi đi xe trên đường dài mỗi lần xe chạy được khoảng 50 km nên để động cơ nghĩ khoảng 10 phút. Trước khi ngừng nên cho xe giảm tốc độ một cách từ từ, không ngừng máy độ ngột.
4. Sau khi xe chạy được khoảng 200 km đầu tiên nên kiểm tra siết chặt lại toàn bộ các ốc vít trên động cơ và trên toàn bộ xe:
Ở gian đoạn 500 km kế tiếp thỉnh thoảng nên tăng tốc độ xe lên khoảng 50 - 60km/h. khi đã chạy được 1500 km thỉnh thoảng có thể chạy hết ga, nếu kỹ nên duy trì tình trạng rà máy tới 2000 km. Sau khi thay nhớt lần đầu tiên, sau đó cứ 1000 km thay nhớt 1 lần đối với xe 4 thì và 3000 km 1 lần đối với xe 2 thì hay theo chỉ dẫn nhà chế tạo. Sau khi xe chạy rà máy có thể sử dụng ở mọi tốc độ.
Chạy rốt-đa xe máy mới mua thế nào cho đúng?
Đối với tuổi thọ của một chiếc xe gắn máy, không có giai đoạn nào quan trọng hơn giai đoạn chạy rốt-đa từ 0 đến 1000 km.
Trong giai đoạn này, động cơ còn mới nguyên, các chi tiết tiếp xúc chuyển động tương đối sẽ rà khít với nhau và tạo khe hở hoạt động chính xác, nên cần tránh việc hoạt động hết ga liên tục, chạy quá tải hay bất cứ điều gì có thể làm cho động cơ bị quá nhiệt.
Nhiều người chọn cách đỗ xe tại chỗ và để động cơ chạy không tải trong vài giờ để chạy rốt-đa, tuy nhiên đó lại không phải là cách tối ưu. Khoảng thời gian từ km đầu tiên tới km thứ 1.000 là giai đoạn quan trọng nhất giúp bạn có thể kéo dài độ bền của chiếc xe nếu biết thực hiện đúng cách.
Bản chất của việc chạy rốt-đa giống như quá trình “khởi động”, tạo độ mòn đều trên chi tiết, tránh hư hỏng, cong vênh bởi ma sát khi các chi tiết chuyển động. Người ta thường chỉ chú ý tới động cơ trong quá trình này, nhưng sự thật là hộp số và hệ chuyển động mới là những chi tiết cần được mài giũa nhất.
Ở lần vận hành đầu tiên, bạn cần chú ý đổ đầy dầu nhớt theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất, để động cơ chạy không tải trong vài phút để dầu nhớt bôi trơn toàn bộ các chi tiết. Nhưng không nên để như thế quá lâu, cần chạy xe để gió làm mát động cơ.
Giai đoạn từ 0 đến 150 km đầu tiên:
Tránh vận hành xe liên tục quá 1/3 độ mở tay ga. Sau một tiếng vận hành xe liên tục, nên đỗ lại 5 đến 10 phút để cho động cơ nguội đi tự nhiên.Nên thay đổi tốc độ động cơ bằng cách vận hành tay ga, không nên giữ nguyên tay ga ở một vị trí.
Giai đoạn từ 150 đến 500 km đầu tiên:
Tránh vận hành xe liên tục quá 1/2 độ mở tay ga. Nên thay đổi tốc độ động cơ bằng cách vận hành tay ga, nhưng không chạy hết ga.
Bạn nên lưu ý, sau 500 đến 1000 km đầu, phải thay dầu nhớt động cơ, thay dầu nhớt bộ truyền cuối (dầu cầu hay dầu láp) đối với xe tay ga. Bạn cũng nên thay lọc dầu tinh (nếu có) và vệ sinh lọc nhớt (loại lọc dạng lưới)
Giai đoạn từ 500 đến 1000 km đầu tiên:
Tránh vận hành xe liên tục quá 3/4 độ mở tay ga. Nên thay đổi tốc độ động cơ bằng cách vận hành tay ga, nhưng không chạy hết ga.
Giai đoạn từ 1000 km trở đi:
Nên thay đổi tốc độ động cơ bằng cách vận hành tay ga, nhưng không nên chạy hết ga trong thời gian dài liên tục.
7 ‘không’ khi chạy rốt đa cho xe máy mới
ét về mặt kỹ thuật, chạy rốt-đa xe mới không đòi hỏi quá nhiều điều kiện khắt khe. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết làm thế nào để chạy rốt đa đạt được hiệu quả cao nhất.
Trước hết, chúng ta cần hiểu rằng, chạy rốt đa đơn giản là thời kỳ đầu tạo độ mòn đều, không bị vênh giữa các cơ cấu ma sát. Trong đó, động cơ thường được chú ý nhất khi chạy rốt-đa. Tuy nhiên, trên thực tế, hộp số và hệ truyền động cũng là những nơi có ma sát lớn giữa các bộ phận nên cũng cần sử dụng đúng cách để tăng tuổi thọ.
Khoảng thời gian từ km đầu tiên tới km thứ 1.000 là giai đoạn quan trọng nhất giúp bạn có thể kéo dài độ bền của chiếc xe nếu biết thực hiện đúng cách. Dưới đây là những điều cần lưu ý khi chạy rốt đa cho xe mới:
1. Không nổ máy tại chỗ trong vài giờ
Theo anh Tâm, nhân viên kĩ thuật tại đại lý do Honda ủy nhiệm trên đường Ngụy Như Kon Tum, Thanh Xuân, Hà Nội, khi mới mua xe máy, nhiều người chạy rốt đa bằng cách đỗ xe tại chỗ và để động cơ chạy không tải trong vài giờ, tuy nhiên đó lại không phải là cách tối ưu. Vì khi nổ máy tại chỗ (đặc biệt với những loại xe làm mát bằng không khí) thì trong điều kiện này khả năng cung cấp gió cho làm mát động cơ rất kém (kể cả trường hợp dùng nước để xối vào động cơ hay dùng quạt gió để thổi).
Ngoài ra, trong khi nổ máy tại chỗ, chỉ có động cơ làm việc còn phần truyền lực lại không. Trong khi đó, phần này cũng cần chạy rà. Vì vậy, việc nổ máy tại chỗ trong vài giờ để chạy rốt đa là không cần thiết.
Kèm theo đó, anh Tâm còn khuyên rằng ở lần vận hành đầu tiên, bạn cần chú ý đổ đầy dầu nhớt theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất, để động cơ chạy không tải trong vài phút để dầu nhớt bôi trơn toàn bộ các chi tiết. Ngay sau đó, bạn cần chạy xe để gió làm mát động cơ. Giai đoạn chạy rà xe trong 500 km đầu tiên rất quan trọng vì nếu biết cách chạy rốt đa hiệu quả sẽ tốt cho quá trình sử dụng sau này.
2. Không nên sử dụng xe chạy hết ga
Khi khởi động, bạn không nên vặn tay ga đi ngay mà cần để khoảng vài phút để cho máy nóng, tăng áp lực dầu để bôi trơn đầy đủ các chi tiết của động cơ. Trên thực tế, bề mặt các thiết bị trên xe không hoàn toàn nhẵn mà có nhiều lỗ nhỏ và gờ. Khi xe vận hành, dầu nhớt tạo ra một lớp mỏng giữa chúng để giảm ma sát. Vì thế khi chạy hết ga, dầu sẽ không đủ đáp ứng và các gờ trên bề mặt thiết bị sẽ xuyên qua màng dầu tác động lên các bộ phận khác, gây nên các vết lõm và vênh trong các bộ phận của hệ truyền động làm giảm tuổi thọ của xe.
3. Không nên trở vượt quá 60% tải trọng của xe
Không nên chở nặng, chở quá tải vì như thế sẽ ảnh hưởng không tốt tới hệ truyền động. Việc tránh chở nặng ở vài trăm km là hết sức cần thiết.
4. Không nên chạy thường xuyên trên một đoạn đường dài ở một chế độ tốc độ
Nếu chỉ chạy với một chế độ, sẽ làm cho hộp số hoạt động không đồng bộ. Điều này nhắc nhở bạn khi chạy rốt đa cũng nên thay đổi tốc độ một cách từ từ và đều đặn.
5. Không nên chạy xe chậm ở số cao
Chạy xe chậm với số cao khiến động cơ xe làm việc nặng nhọc hơn. Đối với các xe đời cũ, trên đồng hồ công tơ mét còn có hướng dẫn phân chia nên chạy ở tốc độ nào với số nào. Do đó, các bạn có thể điều chỉnh số phù hợp với tốc độ của xe.
6. Không nên chạy xe trên các địa hình phức tạp, uốn lượn và nhiều ổ gà
Khi chạy trên địa hình phức tạp, hộp số và hệ thống truyền động chịu áp lực tải cao hơn, trong khi đó máy móc mới còn nhiều vụn kim loại, dễ gây mài mòn.
Địa hình phức tạp, nhiều ổ gà là nơi các chủ xe mới nên tránh.
7. Không tăng tốc một cách đột ngột
Bạn nên tránh rồ ga thốc động cơ đồng thời tránh phanh gấp trong 300 km đầu tiên bởi việc tăng tốc đột ngột hay phanh gấp sẽ tạo ra lực ma sát lớn khiến độ mòn tăng lên, tạo khe hở và các cơ cấu không còn ăn khớp với nhau.
Nên thay dầu khi đã chạy từ 500-1000km.
Cuối cùng, một chú ý rất quan trọng đối với người sử dụng xe máy mới: Sau 500 - 1.000 km đầu hoặc khi đã chạy được 2 tháng, bạn phải thay dầu nhớt động cơ, dầu nhớt bộ truyền cuối (dầu cầu) (đối với xe automatic), thay lọc dầu tinh (nếu có), vệ sinh lọc nhớt (loại lọc dạng lưới). Việc thay dầu ở giai đoạn này có tác dụng bôi trơn lại các bề mặt chuyển động để giảm ma sát, làm kín các bề mặt chi tiết chuyển động, làm sạch các chất bẩn trong động cơ và làm mát một phần các chi tiết trong động cơ.
